Về xã Ôn Lương, chúng tôi hỏi đến anh Tống Văn Viện, xóm Khau Lai, xã Ôn Lương(Phú Lương) bà con địa phương không ai là không biết. Người dân Khau Lai luôn dành cho anh tình cảm đặc biệt. Với họ anh không những là một người trẻ lễ phép, nhiệt tình, hiểu biết rộng, mà còn có công giúp bà con mở hướng phát triển kinh tế để xóa nghèo, làm giàu từ nông nghiệp.

Anh Tống Văn Viện (áo trắng) kiểm tra tem nhãn sản phẩm trước khi xuất ra thị trường

Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi về chàng Giám đốc HTX nông sản Phú Lương là nụ cười tươi, cách nói chuyện gần gũi, thân thiện. 37 tuổi, nhưng có lẽ sự trải đời khiến anh nhìn chững chạc hơn so với tuổi, sự cương trực, tác phong điềm đạm thể hiện sự trưởng thành cả về ngoại hình lẫn suy nghĩ. Anh Tống Văn Viện, Giám đốc HTX Nông sản Phú Lương: Từ nhỏ, tôi đã yêu những đồi cọ, nương chè, yêu phong tục tập quán, điệu hát then dìu dặt và cả sự mộc mạc của đồng bào dân tộc nơi đây. Chính tình yêu đó đã nuôi lớn khát vọng trong tôi, để tôi quyết tâm trở về gây dựng sự nghiệp tại quê mình.

Kể với chúng tôi lý do về quê lập nghiệp anh nói: Gia đình tôi nhiều đời làm chè, nên từ nhỏ tôi đã gắn bó, ít nhiều nắm được kỹ thuật trồng, chăm sóc chè theo phương pháp thủ công, truyền thống cha ông. Do thiếu kiến thức khoa học kỹ thuật, nên trước đây, năng suất, chất lượng chè của người dân địa phương không cao. Bởi thế mà sản phẩm chè bán cho thương lái nhỏ lẻ, chẳng được giá, khiến đời sống đồng bào còn khó khăn đủ bề, cái đói nghèo cứ đeo bám mãi.  Ông Nguyễn Tiến Kiểu, xóm Khau Lai, xã Ôn Lương chia sẻ: Từ khi về quê lập nghiệp anh Tống Văn Viện đã giúp người nông dân đổi mới tư duy trong sản xuất nông nghiệp, làm giàu từ cây chè ngay trên mảnh đất quê hương.

Lãnh đạo UBND huyện thăm khu sản xuất, chế biến của HTX nông sản Phú Lương

Với những gì nắm bắt được ở trường và những kinh nghiệm sống, anh tự tin thực hiện dự định của mình, trở thành một trong những người đi đầu dẫn hướng, mở đường phát triển kinh tế từ công nghệ số cho đồng bào dân tộc ở Ôn Lương. Tháng 7-2020, HTX Nông sản Phú Lương, tại xóm Khau Lai, xã Ôn Lương, được thành lập do anh Tống Văn Viện làm Giám đốc. HTX chủ yếu  sản xuất, chế biến các sản phẩm chè và liên kết chế biến tiêu thụ các sản phẩm nông sản 3 miền. HTX tạo việc làm thường xuyên, lao động thời vụ cho hàng chục người tại địa phương với mức thu nhập từ 5 – 7 triệu đồng/tháng.  Với suy nghĩ, muốn có sản phẩm tốt, thì quan trọng hơn hết là cần nguồn nguyên liệu đầu vào chất lượng và đẩy mạnh công nghệ số. Vì thế, sau khi về quê, việc đầu tiên anh bắt tay làm chính là cải tạo lại diện tích chè của gia đình. Áp dụng những phương pháp thâm canh tiên tiến, sử dụng kiến thức khoa học kỹ thuật hiện đại, anh đã thành công xây dựng vùng nguyên liệu chè sạch của gia đình. Dần dần, để mở rộng quy mô sản xuất, anh hợp tác với những người nông dân gần nhà, vận động họ cùng mình thay đổi việc canh tác chè, sản xuất chè VietGAP. Sau khi ổn định vùng nguyên liệu, đáp ứng chất lượng mong muốn, anh tiếp tục liên kết với các hộ dân quanh vùng, dần dần mở rộng vùng nguyên liệu lên hàng chục ha. Anh Tống Văn Viện, Giám đốc HTX Nông sản Phú Lương cho biết: Việc phát triển “doanh nghiệp số” đã giúp HTX kết nối khắp mọi miền Tổ quốc, trung bình hai năm trở lại đây đều tiêu thụ khoảng 40 tấn chè khô. Hiện, HTX có hệ thống phân phối các nông sản ở khắp 20 tỉnh, thành. Bên cạnh đó, Hợp tác xã nông sản Phú Lương đang liên kết quản lý sản xuất, bao tiêu sản phẩm chè trên diện tích khoảng hơn 70ha thuộc 3 huyện: Phú Lương, Đại Từ, Định Hóa. Trung bình mỗi năm HTX tiêu thụ khoảng 40 tấn chè khô. Áp dụng kiến thức học hỏi được từ nhiều vùng chè nổi tiếng, anh Viện đã liên kết thành lập HTX, áp dụng quy trình kỹ thuật sản xuất, sử dụng công nghệ máy móc hiện đại và chế biến an toàn. Với quy mô nhà xưởng gần 1.000m2, HTX có hàng chục máy sao sấy, vò chè, giá hong chè, hệ thống tưới tiết kiệm. Nhờ đó, chất lượng và giá trị sản phẩm chè của HTX ngày càng được nâng cao. Trung bình mỗi tháng, HTX xuất bán được 1 tấn chè búp khô, giá bán từ 300-500 nghìn đồng/kg, tăng gấp đôi so với trước. Ngoài ra, HTX còn gia công thêm các loại nông sản 3 miền như: Macca, nho, hạt điều, miến, măng, mộc nhĩ, nấm hương… Đồng thời, liên kết với một số HTX, tổ hợp tác trên địa bàn huyện Phú Lương để giới thiệu, tiêu thụ nhiều mặt hàng địa phương như mì, chè, gạo. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động tiêu thụ sản phẩm, xúc tiến thương mại để duy trì, mở rộng thị trường trong thời đại công nghệ số, anh Viện đã tích hợp các thông tin thuận tiện cho người tiêu dùng. Chỉ với vài thao tác trên chiếc điện thoại thông minh, mọi người có thể biết rõ được các thông tin sản phẩm như: Thời gian sản xuất, địa chỉ, thành phần, tiêu chuẩn chất lượng và giá cả. Ngoài ra, anh Viện còn đẩy mạnh quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, phát triển thị trường bán hàng online dựa trên các nền tảng mạng như: Zalo, facebook, tiktok. Nhờ công nghệ số, sản phẩm của HTX kết nối khắp các vùng miền, góp phần tăng lượng sản phẩm tiêu thụ. Riêng vụ Tết Nguyên đán Giáp Thìn vừa qua, HTX đã tiêu thụ hàng tấn sản phẩm nông sản, trong đó có nhiều sản vật của Ôn Lương, Phú Lương.

Toàn cảnh khu chế biến của HTX

Sau hơn 3 năm thành lập, HTX Nông sản Phú Lương dần có “chỗ đứng” trên thị trường, tạo việc làm thường xuyên cho gần 30 lao động, đảm bảo thu nhập, góp phần giảm nghèo bền vững ở địa phương. Và hơn hết là anh Viện đã “thổi một luồng gió mới” làm thay đổi tư duy, cách làm kinh tế của người dân Ôn Lương. Thành công bước đầu khi có 3 sản phẩm chè đạt OCOP 4 sao cấp tỉnh, thời gian tới, HTX phấn đấu nâng cao chất lượng, thương hiệu, giá trị chè để đạt sản phẩm OCOP 5 sao và xuất khẩu ra thị trường nước ngoài. Ông Phan Thanh Ngọc, Chủ tịch UBND xã Ôn Lương: Việc xây dựng và phát triển HTX Nông sản Phú Lương của anh Viện đã góp phần  phát huy thế mạnh của địa phương, tạo công ăn việc làm và thu nhập cao cho người dân trực tiếp sản xuất trên chính thửa ruộng, mảnh vườn của mình.

Với tình yêu quê hương, anh Viện từ lâu luôn ấp ủ ý tưởng sẽ xây dựng hệ thống chuỗi liên kết từ sản xuất, tiêu thụ đến phát triển du lịch tại quê nhà, để “khoe” với bạn bè bốn phương những nét đẹp văn hoá nói trên của quê mình. Ngoài sản xuất, chế biến các sản phẩm nông sản, HTX Nông sản Phú Lương đang tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng để phát triển du lịch cộng đồng, gắn với quảng bá, giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa người Tày huyện Phú Lương. Thời gian vừa qua, các thành viên HTX tạo cảnh quan đẹp thu hút khách du lịch đến vùng núi non tươi đẹp Ôn Lương và thưởng thức các đặc sản địa phương. Để khách du lịch được trải nghiệm đầy đủ văn hóa của đồng bào dân tộc ở đây, HTX còn phục dựng lại ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, thành lập Câu lạc bộ hát then Bản Cọ./.

Bài và ảnh : Nhâm Mai

                                 (Trung tâm VH TT&TT huyện Phú Lương)