Xóm La Dạ, xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ với trên 120 hộ dân nhưng có trên 10 hộ dân làm nghề truyền thống bánh khảo, mỗi năm sản xuất ra thị trường trong và ngoài tỉnh hàng vạn chiếc bánh khảo. Trung bình mỗi nhà làm từ 5-8 tấn gạo nếp một vụ, mỗi tấn gạo làm ra sản phẩm phân phối ra thị trường đem lại nguồn thu cho các hộ từ 30 đến 40 triệu đồng một tấn, cũng góp phần vào tăng thêm thu nhập cho người dân nơi đây và tạo công ăn việc làm cho hơn 100 nhân khẩu.

Hình ảnh bánh khảo được trương bày cùng với các món ăn dân tộc khác 

Theo lời kể của 1 nhà làm bánh khảo lâu đời nhất trong làng bác Nguyễn Văn Hải: để lâu mà vẫn giữ được hương vị thơm ngon, không bị mốc, bánh khảo tựa như một thứ lương khô ngọt ngào của người dân vùng Thái Nguyên. Họ làm bánh khảo thay kẹo, để ăn tết, mời khách tới thăm nhà. Để có được những phong bánh khảo thơm phức phải trải qua thật nhiều công đoạn. Nào là chọn gạo nếp cái hoa vàng (nếp vải), rang gạo (gạo nổ và gạo rang tay, xay nhỏ bằng cối đá, máy nghiền bột, đổ bột vào cái mẹt lót giấy đem hạ thổ. Nguyên liệu làm bánh khảo chủ yếu là gạo nếp vải. Chọn loại gạo nếp ngon, thơm, hạt tròn mẩy rồi đãi sạch. Tiếp đó là rang gạo. Rang gạo (gạo nổ)  phải cẩn thận vì nếu rang chưa đủ độ chín thì bánh sẽ không đủ độ thơm. Còn nếu rang gạo cháy vàng quá thì bột xay màu sẽ bị sẫm lại, bánh mất mùi thơm. Đổ gạo nếp đã chín vào cối đá xay mịn. Bột càng mịn bánh càng ngon.

Công đoạn ủ hay còn gọi là hạ thổ cũng chẳng kém phần quan trọng. Người dân thường chọn một góc khuất trong nhà, quét sạch và, lót vài lớp giấy to bản hoặc giấy báo rồi trải đều bột. Lấy giấy phủ lên trên bột, cứ thế hạ thổ khoảng bốn, năm ngày cho bột hút đủ ẩm, ỉu ra là có thể đem đóng khuôn bánh. Ai đã từng thưởng thức bánh khảo chắc chắn không thể quên vị ngọt ngào của loại bánh này. Đường dùng làm bánh thường là đường kính hoặc đường phèn. Nếu là đường phèn thì phải chọn những miếng đường vàng rộm, giã thật mịn. Đường có mịn khi trộn với bột mới tạo độ kết dính cao. Công đoạn hạ thổ bột, những người làm bánh có kinh nghiệm thường không ủ cùng đường vì sẽ làm bánh bở, không ngon.Bột và đường trộn lẫn với nhau, sau đó dùng máy đáng bột chà đi chà lại cho bột ngấm đường, tơi xốp. Muốn thử xem bột và đường đã đủ độ kết dính chưa, người ta thường nắm một nắm bột nhỏ thả xuống mâm xem nắm bột có bị vỡ không. Nắm bột rơi xuống vẫn còn nguyên là được. Muốn bánh khảo thêm ngon, thêm bùi, người Thợ thường trộn thêm nhân lạc, vừng, dừa sấy khô, bột đậu xanh. Vừng nõn hoặc lạc rang giã nhỏ, cầu kỳ hơn tất cả nhân được giã nhỏ rồi đen xay nhiễn.

Như vậy, bánh khảo vừa có được hương thơm của gạo nếp, bùi bùi của vừng lạc, thơm thơm mùi dừa, vị thanh mát của bột đầu xanh,  vị ngọt của đường kính. Tất cả hòa quyện với nhau khiến bánh khảo có một hương vị đặc biệt không lẫn vào đâu được. Bánh sau khi đóng khuôn xong cắt thành từng phong nhỏ, gói lại thật khéo bằng một lớp giấy đủ màu xanh, đỏ, tím, vàng. Chiếc bánh khảo giờ đây đã được khoác lên mình một chiếc áo rực rỡ, vô cùng bắt mắt.

Bánh khảo từ lâu đã trở thành món ăn truyền thống của người dân nơi đây để lên bàn thờ cúng ông bà tổ tiên và đãi khách đầu năm mới, ngày lễ, tết. Đôi vợ chồng mới cưới ngày đầu năm về thăm bên ngoại, ngoài đồ lễ chẳng thể thiếu gói bánh khảo. Câu chuyện đầu năm mới trở nên thân tình, ấm cúng hơn khi nhấp ngụm trà nóng với phong bánh khảo thơm ngon./.